Πώς το άγχος επηρεάζει τη φωνή σου

Το άγχος δεν είναι μόνο ένα ψυχολογικό φαινόμενο – είναι μια σωματική και νευρολογική κατάσταση που επηρεάζει άμεσα το νευρικό, αναπνευστικό και φωνητικό σύστημα. Όταν ο εγκέφαλος εντοπίσει κίνδυνο ή απειλή (ακόμα κι αν αυτή είναι ένα επικριτικό σχόλιο, μια έντονη προσδοκία ή μια σκηνική εμφάνιση), ενεργοποιεί τον άξονα στρες: αυξάνεται η κορτιζόλη, ανεβαίνει ο καρδιακός ρυθμός, και το σώμα ετοιμάζεται για μια αντίδραση επιβίωσης (fight, flight ή freeze).

Αυτή η κατάσταση είναι χρήσιμη για την επιβίωση, αλλά δεν βοηθά καθόλου τη φωνητική απόδοση.

Τι συμβαίνει στη φωνή σου όταν έχεις άγχος;

• Οι αναπνευστικοί μύες σφίγγουν, το διάφραγμα περιορίζεται και δεν λειτουργεί με τη φυσιολογική του ελευθερία. Αυτό οδηγεί σε περιορισμένη αναπνευστική στήριξη και λιγότερη αντοχή.

• Ο λάρυγγας "παγώνει", περιορίζοντας την κινητικότητα και την ευλυγισία των φωνητικών χορδών. Έτσι ο ήχος γίνεται πιο περιορισμένος, τραχύς ή κουρασμένος.

• Μειώνεται η αισθητηριακή ακρίβεια – δεν αισθάνεσαι τη φωνή σου με σαφήνεια, με αποτέλεσμα να αμφιβάλλεις, να υπερπροσπαθείς ή να πιέζεις ακόμη περισσότερο, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο δυσλειτουργίας.

Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν έχεις άγχος;

• Η λειτουργία της προμετωπιαίας περιοχής (prefrontal cortex), η οποία είναι υπεύθυνη για τον συνειδητό έλεγχο, την ανάλυση και την λήψη στρατηγικών αποφάσεων, εξασθενεί σημαντικά.

• Οι γνωσιακές λειτουργίες όπως η συγκέντρωση, η προσοχή, η αξιολόγηση της ακρίβειας και η ρύθμιση της φωνητικής κίνησης, μειώνονται δραστικά.

• Ο εγκέφαλος καταφεύγει σε αυτόματες κινητικές στρατηγικές, δηλαδή χρησιμοποιεί τις συνήθειες και τις κινητικές μνήμες που έχουν δημιουργηθεί μέσα από πολλές επαναλήψεις, ανεξάρτητα από το αν είναι αποτελεσματικές ή όχι.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Όταν είσαι αγχωμένος, η κορτιζόλη και άλλες ορμόνες στρες κατακλύζουν τον εγκέφαλο, προκαλώντας μείωση της αποτελεσματικότητας της προμετωπιαίας περιοχής. Αυτό οδηγεί το νευρικό σύστημα να βασίζεται σε πιο αρχέγονες και αυτόματες κινητικές αντιδράσεις. Έτσι, αντί να χρησιμοποιείς νέες, πιο εξελιγμένες και αποτελεσματικές φωνητικές τεχνικές, επιστρέφεις σε παλιές, λιγότερο λειτουργικές και συχνά επιβαρυντικές συνήθειες.

Πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις αποτελεσματικά το άγχος για να διατηρήσεις τη φωνή σου;

• Εκπαίδευση στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος: Μάθε τεχνικές αναπνοής και ασκήσεις mindfulness, ώστε να μπορείς να επαναφέρεις το σώμα σου σε μια κατάσταση ηρεμίας.

• Σωματική επίγνωση και αισθητηριακή ακρίβεια: Εξασκήσου σε τεχνικές που αυξάνουν την ευαισθησία σου στη σωματική αίσθηση και την αντίληψη της φωνής σου.

• Επαναλαμβανόμενη εξάσκηση νέων φωνητικών μοτίβων: Χτίσε νέες, αποτελεσματικότερες συνήθειες φωνητικής λειτουργίας, ώστε σε συνθήκες άγχους να είναι αυτές που ενεργοποιούνται αυτόματα.

Η φωνή σου δεν είναι απλώς ήχος· είναι το ζωντανό αποτύπωμα του νευρικού σου συστήματος τη στιγμή που τραγουδάς ή μιλάς. Η επίτευξη φωνητικής ελευθερίας βασίζεται στη συστηματική εκπαίδευση της ικανότητάς σου να ρυθμίζεις, να αισθάνεσαι και να εμπιστεύεσαι το σώμα και τη φωνή σου, ακόμα και κάτω από συνθήκες πίεσης.